środa, 31 sierpnia 2022

Mapa

 

Ulice zamieszkałe w większości przez Żydów: Krzywa, 3-go Maja [do ul. Kieleckiej], Kilińskiego, Pińczowska, Wąska, Łysakowska, Wodzisławska, Murawiec.

Ulice zamieszkałe częściowo przez Żydów: Żwirki i Wigury [obecnie Jana Pawła II], 3-go Maja [od ul. Kieleckiej], Wodzisławska [za mostem].

wtorek, 30 sierpnia 2022

Szkoła żeńska przy Pińczowskiej 10


Szkoła żeńska przy Pińczowskiej 10

(…) 4 kl. szkoła żeńska S. Ickowicza, Ch. Breslauera, Sz. Dutkiewicza i P. Rubińskiego, ul. Pińczowska Nr. 10.
 

mat.-prz. p. 2 i wstępne. 4. 0. 67 - bez praw gimnazjum państwowego.
[szkoła typu matematyczno-przyrodniczego, z polskim językiem nauczania, 2 oddziały zasadnicze i 2 wstępne, wszystkich oddziałów razem 4, uczniów 0, uczennic 67; jest to zatem szkoła żeńska - przyp. MM]

W r. 1918 odkupili wymienieni wyżej właściciele 2 kl. gimnazjum od Dunowej. Po uzyskaniu koncesji zostały uruchomione wszystkie cztery klasy.

Dyr. Spinrad Marja m 97 4lu 1 P N Prz
[wyznanie mojżeszowe; ur. 1897; 4 lata studiów uniwersyteckich; 1 rok pracy; nauczane przedmioty: język polski, języki niemiecki, przyrodoznawstwo - przyp. MM]

Tenenbaum Edyta m 900 Kr p 6 Pr
[wyznanie mojżeszowe; ur. 1900; ukończenie prywatnych kursów pedagogicznych; 6 lat pracy; przedmiot nauczany: praca ręczna
- przyp. MM]

Wajs Lejzor m 99 3lu 6 H M
[wyznanie mojżeszowe, ur. 1899; 3 lata studiów uniwersyteckich; 6 lat pracy; przedmioty nauczane: historia, matematyka
- przyp. MM]

Zylbersztajn Mojżesz m 89 ef 13 R Hb
[wyznanie mojżeszowe; ur. 1889; złożenie egzaminu fachowego (nie-uniwersyteckiego); 13 lat pracy; przedmioty nauczane: religia, język hebrajski
- przyp. MM]

(…) Dane o nauczycielu podane są w następującym porządku:
1. oznaczenie stanowiska służbowego
2. nazwisko
3. imię
4. wyznanie
5. rok urodzenia
6. kwalifikacje
7. ilość lat pracy nauczycielskiej
8. przedmioty, których naucza nauczyciel

(…)

Źródło / source:
„Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych zestawione pod redakcją Zygmunta Zagórowskiego” - Książnica Polska Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych Akc. Sp. Kartograficzna i wydawnicza, Lwów-Warszawa 1924

piątek, 26 sierpnia 2022

Heniek Dłużniewski

HENEKH DLUZHNEVSKI (b. October 24, 1899)
He was born in Jędrzejów, Poland, and grew up in Lodz. He attended religious elementary school. In 1919 he emigrated to Paris. He wrote articles for Naye prese (New press) in Paris (from 1954), for Unzer vort (Our word) in Paris (from 1965), and Letste nayes (Latest news) in Tel Aviv. 

In books: Ksovim fun yendzheyuv-lodzh-pariz (Writings from Jędrzejów-Lodz-Paris) (Paris, 1976), 303 pp.

Berl Kagan, comp., Leksikon fun yidish-shraybers (Biographical dictionary of Yiddish writers) (New York, 1986), col. 199.
 

środa, 24 sierpnia 2022

Zylberszac - w Olkuszu

Karta rejestracyjna Centralnego Komitetu Żydów Polskich Tobiasza Zylberszaca (ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego)

(…)

Dokumentami tuż powojennej historii olkuskich Żydów są ich karty rejestracyjne w lokalnych komitetach żydowskich.
 

(…)
Owe karty rejestracyjne mają różną wartość historyczną: niektóre są autentycznymi dokumentami rejestracyjnymi sporządzonymi zaraz po zakończeniu wojny i podpisanymi przez osoby rejestrowane, inne są tylko odpisem - często niepełnym i błędnym - z wcześniejszych dokumentów.

(…)
Pod numerem 2 zarejestrowany został Tobiasz Zylberszac, ur. 6 listopada 1908 r. w Jędrzejowie, a więc tożsamy z Towią Zilberszacem z listy więźniów przybyłych z Gross-Rosen do Buchenwal- du. Syn Szmula i Masi z Grosmanów przed wojną mieszkał przy olkuskim rynku 7, a w getcie - przy ul. Cegielnianej 8. Ukończył szkołę techniczną we Włoszczowej i zarówno przed, w trakcie, jak i po wojnie pracował jako radiotechnik. Ostatnim obozem, w którym przebywał, był obóz w Oranienburgu.
Karta rejestracyjna z numerem 5 dotyczy Joska Zylberszaca, urodzonego 19 grudnia 1922 r. w Olkuszu, również występującego jako Josef Zylberszac na liście więźniów przybyłych do Bu- chenwaldu. Syn Szmula i Masi z Grosmanów, a więc brat wzmiankowanego wyżej Tobiasza, na liście rejestracyjnej podał te same dane dotyczące adresu przedwojennego i w olkuskim getcie.
Ponadto jako datę przesiedlenia do getta podał wrzesień 1941 r. Ukończył szkołę powszechną i - jak brat - jako zawód wyuczony oraz wykonywany podał zawód elektrotechnika.
Z numerem 6 występuje Rela Zylberszac z domu Szafir. Urodzona 28 września 1922 r. w Olkuszu, córka Altera i Rywki z Rotnerów, mieszkała przed wojną w Olkuszu przy ul. 3-go Maja 5, a więc w domu, w którym zaraz po wojnie mieścił się olkuski komitet żydowski. Jako adres w getcie podała Kalkstrasse (Wapienna) 10, choć jako datę przesiedlenia wskazała listopad 1941 r. Ukończyła szkołę powszechną, z zawodu stenotypistka, w tym zawodzie pracowała przed wojną, zaś w czasie wojny pracowała jako ekspedientka, a w chwili rejestracji swój zawód określiła jako „przy mężu”. Wojnę przeżyła w obozie w Bernsdorf.

(…)

Źródło:
Ilcusiana - nr 6, Olkusz maj 2012, Powiatowa i Miejsca Biblioteka Publiczna